श्रीमंत नानासाहेब पेशवे यांनी आपल्या मातोश्री श्रीमंत काशीबाईसाहेब यांचा नवस पूर्णकरण्यासाठी पर्वती टेकडीवर श्री देवदेवेश्वराचे भव्य मंदिर बांधले. मंदिरात विधिपूर्वक मिती वैशाख शुध्द पंचमी ,शके 1671, दिनांक 23 एप्रिल 1749 रोजी श्री शिवलिंग व श्री शंकराची मूर्ती यांची स्थापना केली.(श्री शंकराला येथे श्री देवदेवेश्वर असे संबोधिले जाते.) मूर्तीच्या एका मांडीवर श्री पार्वती व दुर्सया मांडीवर श्री बालगणपती बसलेले आहेत.या मूर्ती चांदीचा व सोन्याचा मुलामा दिलेल्या आहेत.या तिन्ही मूर्ती भारतीय धातूकामचे अपूर्व सुंदर नमुने म्हणून निर्देशित करता येतील. श्री देवदेवेेश्वराच्या गार्भायाच्या उजव्या बाजूस एक संगमरवरी पाषाणाची अती सुंदर श्री गणपतीची मूर्ती आहे.श्री देवदेवश्वराची स्थापना करण्यात आली तेंव्हा पुण्याहवाचनाचे वेळी आरंभी नेहमीप्रमाणे सुपारी ऐवजी गणपतीची प्रत्यक्ष मूर्ती स्थापन करण्यात येऊन तिला आवाहन करण्यात आले.या गणपतीस “सदरेतील गणपती” असे म्हणतात. मंदिराचे चार टोकांवर चार कळस असून मध्यभागी सर्वात उंच म्हणजे 6 फूट व्यासाचा आणि 7 फूट 2.5 इंच उंचीचा कळस असून या कळसांना सोने चढवून मुलामा देण्यात आला आहे. या मुख्यदेवालयाभोवती भक्कम असा सुमारे आठ फूट उंचीचा दुमजली अष्टकोनी तट आहे.तटाचे आत प्रदक्षिणेच्या वाटेवर श्री सूर्य, श्री गणपती,श्री भवानी व श्री विष्णु या देवतांची चार देवळे अनुक्रमे आग्नेय, नैऋत्य, व्यायव्य आणि र्इशान्य कोर्पयांवर आहेत.ही मंदिरे श्रीमंत थोरले माधवराव पेशवे यांनी इ.स.1766 मध्ये बांधली. त्यामुळे या देवस्थानास “श्री शिव पंचायतन” असे स्वरूप प्राप्त झाले... या सर्व मूर्ती सुबक असून संगमवर दगडाच्या आहेत. पर्वती वरील काही उल्लेखनीय प्रसंग 01 पर्वती देवालये ही पेशव्यांची खासगी देवस्थाने होती.राज्य खालसा केल्यावर इंग्राजांनी गावातील पाच प्रतिष्ठित व्यक्तींना विश्र्वस्त नेमून त्यांच्या हाती कारभार सोपवला.सध्या हीच व्यवस्था जिल्हाधिकारी पदसिध्दि विश्र्वस्त व मा.धर्मादाय आयुक्त यांचे कडून सहा प्रतिष्ठित व्यक्तींची विश्र्वस्त नेमणूक अशी आजही चालू आहे. 02 श्री विष्णु मंदिराकडे जातांना डाव्या बाजूस असलेल्या पिंपळ अश्र्वत्थ वृक्षाचे श्रीमंत नानासाहेब पेशवे यांनी समारंभपूर्वक मौजीबंधन केले. मौजीबंधन हे धार्मिक पुण्यकृत्य समजले गेले आहे. 03 इ.स.1761 मध्ये पानिपतावर झालेल्या रणधुमाळीत श्रीमंत नानासाहेब पेशवे यांचे ज्येष्ठ चिरंजीव विश्र्वासराव आणि धाकटे बंधू भाऊसाहेब हे दोघेही रणांगणावर धारातीर्थी पडले.हा धक्का सहन न होऊन श्रीमंत नानासाहेब पेशवे यांचे पर्वतीवर दि.23 जून 1761 च्या रात्री निधन झाले. या ठिकाणी श्रीमंत नानासाहेब पेशवे यांचे स्मारक केलेलेे आहे. 04 श्रीमंत सवाई माधवराव पेशवे यांचा व्रातबंध समारंभ पर्वतीवर मोठया थाटात करण्यात आला होता. 05 पर्वती पायथ्या पासून पर्वती टेकडीच्या वरपर्यंत नागमोडी वळणाच्या रस्त्यावर ज्या लांबरूंद विस्तृत आणि घडीव दगडाच्या पायऱ्या आहेत या दुसर्‍या बाजीराव पेशवे यांच्या कारकीर्दीत तयार झाल्या.या पायर्‍या एवढया लांबरूंद आहेत की त्या वरून हत्ती सहज चालू शकतो.इंग्लंडचे युवराज प्रिन्स ऑफ वेल्स सातवे एडवर्ड हे हत्तीवरून पर्वतीवर गेल्याची नोंद आहे. 06 संस्कृतचे विव्दान पंडित सर एडविन अरनाॅल्ड हे पुण्यास आले असता मुद्दाम पर्वतीवर गेले होते. 07पर्वतीच्या पायर्‍या चढतांना साधारणपणे बत्तीस पायर्‍या चढून गेल्यानंतर डाव्या बाजूस एक चौथरा आहे. पूर्वी पर्वतीवर महादेव दीक्षित नावाचा एक ब्राह्मण रहात असे तो मयत झाला तेव्हा त्याची पत्नी पार्वतीबाई हीने त्याचे बरोबर सहगमन केले.(सती गेली.) त्या ठिकाणी तिचे स्मारक म्हणून हा चौथरा बांधलेला आहे. 08 श्री देवदेवेश्र्वर मंदिराच्या आवारात एक तळघर आहे.ही जमिनीत बांधलेली एक खोलि आहे.प्रसंगी विशेषी जामदारखाना वैगरे मूल्यवान वस्तू गुप्त ठेवण्यासाठी ही जागा तयार केली होती. 09 दि.22मार्च व 23 सप्टेबर या दिवशी दिवस रात्र समान असतात त्या वेळी सुर्योदयाच्या वेळी सुर्य किरण श्री देवदेवेश्र्वराचे अंगावर (पिंडीवर) पडतात. मंदिर बाधकामाच्या वेळी केलेल्या सुयोग्य दिशासाधन यामुळे हा किरणोत्सव अनुभवावयास मिळतो. 10 पर्वतीच्या पायर्‍या चढून आल्यानंतर विठ्ठल मंदिर व पेशवा संग्राहालय या दोन्हींच्या मध्ये एक प्रवेशव्दार आहे.तेच पेशवेवाडयाचे मुख्यव्दार.यास दिंडी दरवाजा म्हणतात.याचे आत श्रीमंत पेशवे सरकारांचा राहाता वाडा आहे.याचे बांधकाम 1795 च्या सुमारास झाले.पेशवे वाडयातील माजघराच्या उत्तरेकडील अंगणात एक जाडजुड बुंध्याचे सुमारे तीनशे साडेतीनशे वर्षाचे पांर्ढया चाफ्याचे झाड आहे. विष्णु मंदिर श्रीमंत नानासाहेब पशवे यांनी श्री विष्णु मंदिराचे बांधकाम देवदेवेश्र्वर मंदिराच्या वेळेसच केले आहे. या देवालयाची बांधणी फार प्रशस्त अशी आहे.ती एखादया मोठया खोलीसारखी आहे. देवळाच्या गर्भागारासारखी नाही. श्री विष्णूची स्थापना दि.13 जून 1758 रोजी श्रीमंत नानासाहेब पेशवे यांनी केली आहे. श्री विष्णूची साडेचार फूट उंचीची अतिभव्य पूर्णाकृती मूर्ती अत्यंत सुंदर आणि देखणी असून प्रथम दर्शनीच छाप पडते.श्री विष्णुच्या अत्यंत देखण्या मूर्तीपैकी ही एक आहे.काजळासारख्या काळ्याशार नेपाळ मधील गंडकी नदीतील शालिग्रााम शिलेची ही मूर्ती आहे. श्री विष्णुची चोवीस नावे संध्येमध्ये उच्चारली जातात.भारतीय मूर्तिशास्त्राने श्री विष्णुच्या चोवीस नामांवर आधारित असे चोवीस मूर्तिविग्राह केले आहेत.भगवान विष्णु आपल्या चार हातांमध्ये शंख, चक्र, गदा, पद्म या चार वस्तु कोणत्या क्रमाने धारण करतात त्या क्रमावर हे फरक ठरवून दिलेले आहेत.धारणाचा क्रम उजवीकडील खालचा हात ,वरचा हात नंतर डावीकडील वरचा हात , खालचा हात असा असतो. जेव्हा विष्णू मूर्ती ग-च-शं-प या क्रमाने वस्तू धारण करते तेव्हा ती माधव मूर्ती असते.या मूर्तीचा आयुध क्रम ग-च-शं-प म्हणजेच गदा चक्र शंख पद्य असा आहे.त्यामुळे ही विष्णू मूर्ती माधव मूर्ती आहे.